Efficiënt
Mijn brein ziet alles wat er gedaan moet worden. Toen ik jong was dééd ik het ook snel allemaal. Dat scheelde kostbare tijd, die anders verloren zou gaan aan nadenken over het maken van keuzes. Totdat het me ging opvallen dat ik doodmoe was ’s avonds. Maar niet elke dag en ook de productie per dag verschilde. Lang verhaal kort: op een voor mijn doen sloom begonnen dag eindigde ik productiever en minder moe.
Dat ging ik natuurlijk alle dagen doen, efficiënt en ordelijk. En geforceerd, ik werd er best ongelukkig van. Totdat ik ergens las dat ADHD-personen ook een paar lekker inefficiënte ADHD-dagen nodig hadden. De home made diagnose was gauw gesteld en sindsdien gaat het een stuk beter met me. Het is wat het is en ik ben wat ik ben.
De afgelopen periode was ik met leesverlof. Het duurde natuurlijk niet lang of ik was bezig in vijf boeken tegelijk. Vroeger mocht ik dat niet van mezelf. Dus las ik niet. Nu wel, want ik mag impulsen toestaan. Het e-book is daartoe een zegenrijke uitvinding: onmiddellijk kopen, onmiddellijke bevrediging. En het werkt: zodra mijn aandacht wegfladdert van het ene boek stop ik met lezen en ga ik door met een van die andere impulsaankopen. En ik lees ze bijna allemaal uit. Bijna, want sommige boeken zijn nou eenmaal voor andere lezers geschreven.
Dat geldt niet voor Rotterdam, een ode aan inefficiëntie, van journalist Arjen van Veelen. Hij schrijft over de haven, de mensen en hoe hij zich verhoudt tot de uitdagingen van de tijd waarin we leven. Ik ben nog niet op de helft, het kan dus nog uitgaan tussen ons, maar van Veelen heeft mijn hart gestolen. Dat is niet alleen omdat ik nogal triomfantelijk met de titel kan wapperen. Van Veelen neemt me mee en laat me zien wat hij eerst ook niet zag en wat niemand graag ziet van die prachtige niet-lullen-maar-poetsen/geen-woorden-maar-daden-stad. Vooruitgang, ja. Maar al die onnodige én nodige spulletjes in onze gezellige winkels komen in belachelijk grote hoeveelheden van belachelijk ver. Van die efficiënt georganiseerde handel worden arbeiders en zeelui van over de hele wereld niet rijk. Ook de zorgvuldig in sheets en power points uitgerekende opknapbeurt van de stad komt niet alle mensen van de veelkleurige Rotterdamse bevolking ten goede. De journalist en de lezer behoren tot de mensen die daar wél van profiteren.
Maar we gaan niet somberen, hè? Van Veelen is een begenadigd schrijver. In een persoonlijke zoektocht kijken we samen het vooruitgangsmonster in de bek. Hij zoekt weggejaagde bewoners en uitgebuite zeelui op. Wat mij hoop geeft is de wijsheid en overlevingsdrang van mensen. En de druppels op een gloeiende plaat: het sociale werk van een dominee, de tomeloze inzet van een postbode, dit boek zelf.
Inefficiënt misschien, maar wel effectief. Het herinnert ons aan het belang van de menselijke maat.
Veel druppels leiden tot aanhoudend gesis. En verandering.